سرطان کیسه صفرا یک بیماری است که در آن یاخته های بدخیم در بافت های کیسه صفرا دیده می شود. شکل کمیابی از این سرطان، سرطان مقدماتی صفرا است که در لایه میانی کیسه صفرا آغاز می شود و از طریق لایه های خارجی رشد می کند.

کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل است که دقیقا در زیر کبد و در بالای شکم قرار دارد. صفرا مایعی است که توسط کبد ساخته می شود و به هضم چربی غذاها کمک می کند. صفرا از طریق مجرای مشترک صفرا (مجرایی که کیسه صفرا را به کبد و بخش نخست از روده کوچک وصل می کند) از صفرا آزاد می شود. سرطان کیسه صفرا در بین زنان، دو برابر مردان شایع است.

انواع سرطان کیسه صفرا

بیشتر سرطان های کیسه صفرا از نوع adenocarcinomas می باشند و لایه های پوشاننده سیستم گوارشی را پدید می آورند. براساس ظاهر تومور در زیر میکروسکوپ، برخی از انواع فرعی این نوع سرطان عبارتند از: سرطان دارای برآمدگی، گره دار و لوله ای شکل. انواعی سرطان کیسه صفرا اینها هستند : سرطان یاخته های فلسی، سرطان یاخته های "حلقه انگشتری" و سرطان adenocarcinomas .

 

عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا

مفهوم عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا

عضو گلابی شکل کیسه صفرا، حدود 2 تا 3 اینچ درازا دارد و در بالای شکم در کنار کبد قرار دارد. کیسه صفرا، مرکزی نیرومند برای صفرای تولید شده در کبد می باشد. در خلال عمل هضم، صفرا از طریق مجاری صفرا از کیسه صفرا به درون بخش پایینی سیستم گوارش تخلیه می شود تا به تجزیه چربی ها کمک کند.

سرطان کیسه صفرا نسبتا کمیاب است. هرساله کم تر از 1000 مورد سرطان کیسه صفرا تشخیص داده می شود. گرچه یک عامل ابتلاء (از قبیل سنگ کیسه صفرا) ممکنست بر احتمال ابتلاء به این بیماری تاثیر گذارد ولی احتمال تاثیرگذاری عوامل بیشتر این بیماری، کم پیش می آید.

هنوز علت واقعی ابتلاء به سرطان کیسه صفرا ناشناخته است اما پزشکان براین باورند که عواملی از قبیل بیماری های خاص و شرایطی که سبب تورم کیسه صفرا می شود، ممکنست احتمال ابتلاء به این سرطان را افزایش دهد.

عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا

برخی از شرایط و بیماری های مرتبط که ممکنست احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا را افزایش دهند، اینها هستند :

• سنگ کیسه صفرا : صفرای مایع ممکنست در شرایط خاص، سخت شود و به یک ماده سنگی شکل تبدیل شود. چندین سنگ کوچک و یا یک سنگ بزرگ می توانند مسیر جریان صفرا را ببندند. سنگ کیسه صفرا معمولا در زنان میان سال دیده می شود. اما به جز کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند، افراد کمی وجود دارند که دچار سرطان کیسه صفرا می شوند.

• کیست های Choledochal : کیست های پر از صفرا ممکنست در مجرای صفرا بوجود بیایند. گاهی جداره کیست ها ممکنست یاخته های پیش سرطانی ایجاد کند که سبب افزایش احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا می شود.

• کیسه صفرای Porcelain : شرایطی می باشد که رسوبات کلسیمی، دیواره کیسه صفرا را می پوشاند. ممکنست که ارتباطی بین تورم مزمن و آهکی شدن کیسه صفرا وجود داشته باشد.

• پولیپ های کیسه صفرا : رشد موارد غیرطبیعی بر روی کیسه صفرا، ممکنست ناشی از انباشته شدن بافت های غشاء مخاطی باشد. انواع گوناگونی از پولیپ های کیسه صفرا وجود دارد که شامل پولیپ های کلسترول می شود. پولیپ های کوچک (کوچک تر از یک سانتیمتر) معمولا خوش خیم هستند اما ممکنست پولیپ های بزرگ تری نیز بوجود بیایند.

• موارد غیر طبیعی مجرای صفرا : شرایط دیگری نیز ممکنست سبب شوند که کیسه صفرا احتمال دچار شدن به سرطان را داشته باشد.

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی : برخی بررسی ها نشان داده است که قرار گرفتن در معرض مواد شیمایی به ویژه در صنایع لاستیک و بافندگی، ممکنست سبب افزایش احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا شود.

توجه: هر عاملی که سبب افزایش احتمال ابتلاء به بیماری باشد، عامل احتمال ابتلاء نامیده می شود. داشتن یکی از این عوامل، به معنی این نیست که دچار سرطان خواهید شد و نداشتن این عوامل نیز به معنی این نیست که دچار سرطان نخواهید شد. اگر فکر می کنید که یک یا چند عامل از این عوامل را دارید، موضوع را با پزشک خودتان درمیان بگذارید.

سن، جنسیت و دیگر عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا

احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا با بالا رفتن سن افزایش می یابد. بیشتر موارد تشخیص این سرطان در بین کسانی است که بیش از 65 سال سن دارند. زنان دو برابر مردان احتمال دارد که دچار این سرطان شوند. چاقی نیز به عنوان عاملی برای ابتلاء به سرطان کیسه صفرا می باشد، عاملی که ممکنست در ارتباط با تورم کیسه صفرا باشد.

مفهوم عوامل ابتلاء به سرطان کیسه صفرا

داشتن یک یا چند عامل از این عوامل، به معنی ابتلاء به سرطان نیست. اگر فکر می کنید که احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا را دارید، با پزشک متخصص تماس بگیرید.

 

نشانه های سرطان کیسه صفرا

نشانه های سرطان کیسه صفرا

درک موقعیت و عملکرد کیسه صفرا می تواند به فهمیدن نشانه هایی که از سرطان کیسه صفرا انتظار داریم، کمک کند. کیسه صفرا در سمت راست معده در درون فرورفتگی کبد قرار دارد. کیسه صفرا، صفرا را که در خلال عمل هضم و از طریق مجاری صفرا به امعاء و احشاء تحویل می شود، در خود انباشته می کند.

توموری که در کیسه صفرا باشد، ممکنست فشاری بر روی اعضاء مجاور از قبیل معده وارد کند و یا بر جریان صفرا در خلال عمل هضم تاثیر گذارد. اگر در مسیر گرفتگی وجود داشته باشد، bilirubin (یک ماده زرد مایل به قهوه ای که در صفرا وجود دارد)، ساخته می شود و ممکنست سبب یرقان- زرد شدن پوست و چشمان شود. یرقان، خودش بیماری نیست اما نشانه ای از شرایطی مربوط به کبد می باشد.

یک تومور واقع در کیسه صفرا ممکنست به سمت معده عبور کند و سبب درد یا نفخ به ویژه در بخش سمت راست بالا شود که نزدیک ترین بخش به کیسه صفرا است. در بیشتر موارد، نشانه هایی پدیدار نمی شود تا جایی که سرطان به مراحل پیشرفته خود برسد.

اگر سرطان کیسه صفرا وجود داشته باشد، شدت این سرطان به سایز و موقعیت تومور در کیسه صفرا بستگی دارد، چه سرطان به دیگر بخش ها سرایت کرده باشد و یا سرایت نکرده باشد. چون کیسه صفرا با دیگر اعضاء احاطه شده است، تشخیص سرطان کیسه صفرا در مراحل اولیه آن مشکل است. گاهی سرطان کیسه صفرا در خلال یک فرآیند پزشکی دیگر پیدا می شود، از قبیل جراحی برای یک مورد غیرمرتبط.

موارد زیر نشانه های بالقوه مربوط به سرطان کیسه صفرا می باشند :

• یرقان (زرد شدن پوست و چشم ها)

• خارش (گاهی خارش پوست به یرقان نسبت داده می شود)

• تب نفخ یا درد غیرعادی

• حالت تهوع

• کم شدن اشتها/ کاهش وزن

احتمال دارد که این نشانه ها در اثر شرایط دیگری جز سرطان باشند. بهتر است که برای تشخیص دقیق، با یک متخصص مشورت کنید.

مفهوم نشانه های سرطان کیسه صفرا

تومورها می توانند مسیر جریان صفرا را از کیسه صفرا به مجاری صفرا ببندند. یرقان یک نشانه قابل تشخیص است چون زردی پوست و چشم ها را به همراه دارد. همچنین یرقان یک علامت بسیار متداول گرفتگی در سیستم صفرا می باشد. معمولا یرقان در بزرگسالان، نشانه ای از بیماری کبدی است اما می تواند نشانه موارد دیگر از قبیل سرطان کیسه صفرا نیز باشد. اگر شما این نشانه را در خود سراغ دارید، پیگیری این موضوع بسیار مهم است.

کیسه صفرا کوچک است و با دیگر اعضاء بدن احاطه شده است. به همین دلیل، معمولا نمی توان تومور را در آن حس کرد. اما همچنان که تومور رشد می کند، ممکنست فشاری را بر روی معده وارد کند که منجر به احساس درد یا نفخ معده شود.

معمولا حالت تهوع، تب یا خارش پوست، اثرات جانبی عملکرد غیرطبیعی کبد یا ساخته شدن bilirubin است. پیگیری این نشانه ها لازمست چون ممکنست علائم مشکلات کبدی از قبیل یرقان، تب یا درد غیر قابل توجیه باشند.

نشانه های شرح داده شده در این باره، ممکنست علائم سایر مشکلات و بیماری های مرتبط به کبد باشند. اگر براین باورید که ممکنست احتمال ابتلاء به سرطان کیسه صفرا را داشته باشید و نشانه هایی را در خود سراغ دارید، باید با یک متخصص صحبت کنید.

 

تشخیص سرطان کیسه صفرا

ابزارهای شناسایی سرطان کیسه صفرا

توانایی برای درمان موثر سرطان کیسه صفرا بدین معنی نیز هست که سرطان در کجای بدن شما قرار دارد و چگونه عمل می کند. آزمایشگاه های پزشکی و خدمات تصویربرداری تشخیصی، کمک می کنند که معلوم شود آیا سرطان در بدن گسترش پیدا کرده است یا نه.

• مقاومت دارویی شدید

• MRI

 

مرحله بندی سرطان کیسه صفرا

مرحله بندی سرطان کیسه صفرا

فرآیند مرحله بندی سرطان کیسه صفرا، اطلاعات مهمی را برای شما و پزشک فراهم می سازد. مرحله بندی، یک سیستم استاندارد است که گسترش و وسعت سرطان را نشان می دهد. این اطلاعات به تعیین گزینه های درمانی مناسب کمک می کند.

تشخیص سرطان کیسه صفرا، نخستین گام از این فرآیند است. پس از تشخیص، فرآیند مرحله بندی سرطان کیسه صفرا، وسعت سرطان را تعیین خواهد کرد. این مورد ممکنست جراحی کاوشی را برای جستجوی علائم سرطان کیسه صفرا در دیگر بخش های بدن از قبیل شکم یا مجاری صفرا دخیل کند.

هنگامی که موقعیت تومور شناسایی شد، پزشکان می توانند از تکنیک های گوناگون تصویربرداری استفاده کنند تا مرحله پیشرفت تومور را ارزیابی کنند. این اطلاعات به تیم پزشکی کمک خواهد کرد که امکان برداشتن کامل سرطان را با عمل جراحی ارزیابی کند یا ترکیبی از درمان ها را که مناسب تر باشد، انتخاب کند.

هر مورد از این بیماری، حالتی منحصربفرد است و گزینه های درمانی ویژه خود را دارد. درک توسعه سرطان کیسه صفرا از طریق فرآیند مرحله بندی، پایه ای را برای مشخص کردن درمان فراهم می سازد. اما دیگر عوامل شامل سلامت عمومی و موارد ترجیحی شخصی، برای تهیه طرح درمانی لازم هستند.

مفهوم مرحله بندی سرطان کیسه

صفرا متداول ترین روش برای مرحله بندی سرطان کیسه صفرا، سیستم TNM است. هر گروه (T، N و M) بررسی و ارزیابی می شود. یک حرف X برای نشان دادن اطلاعات ناکافی استفاده می شود (شرایط عاملی خاص که نمی توان آن را به گونه ای مناسب بررسی کرد).

مراحل با با سه بخش کلیدی تعیین می شوند :

• تومور – تومورها در مقیاس 0-4 درجه بندی می شوند، T0 نشان می دهد هیچ شواهدی وجود ندارد که تومور به بافت های محل هجوم برده است یا نه. افزایش عدد (T1-T4)، متناسب با افزایش سایز و وسعت تومور می باشد. سرطان در نقطه آغازین آن، Tis یک سرطان اولیه ای را شرح می دهد که به فراتر از لایه های درونی کیسه صفرا رشد نکرده است.

• گره – تعیین می کند که آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است (T1) یا اینکه هیچ شاهدی مبنی بر حمله سرطان به این غدد وجود ندارد (N0).

• گسترش سرطان – سرطانی که به دیگر بخش های بدن گسترش یافته باشد، با M1 نشان داده می شود و اگر علامتی مبنی بر گسترش سرطان نباشد، از M0 استفاده می شود.

گروه بندی مراحل سرطان کیسه صفرا

درجه بندی T، N و M در فرآیند گروه بندی مراحل با هم ترکیب می شوند و به عنوان اعداد رومی 0-IV ظاهر می شوند. گروه بندی مراحل سرطان کیسه صفرا بشرح زیر است :

مرحله 0 از سرطان کیسه صفرا : سرطان فقط در لایه میانی کیسه صفرا یافت می شود و به غدد لنفاوی مجاور یا دیگر بخش های بدن سرایت نکرده است. (مثال: Tis، N0، M0)

مرحله I از سرطان کیسه صفرا : سرطان هنوز در محدوده کیسه صفرا است، تومور به دیگر لایه ها نفوذ کرده است (به منطقه تیغه تیغه ای، لایه ماهیچه ها، بافت الیافی). (مثال: T1، N0، M0)

مرحله II از سرطان کیسه صفرا : سرطان در درون کیسه صفرا رشد کرده و به اعضاء مجاور از قبیل کبد نفوذ کرده است یا به غدد لنفاوی محل سرایت کرده است. (در مرحله IIB، سرطان به غدد لنفاوی مجاور نیز سرایت کرده است.) (مثال: T3، N0، M0)

مرحله III از سرطان کیسه صفرا : سرطان به سیاهرگ اصلی، سرخرگ مشترک کبدی و یا دیگر رگ های خونی متصل به کبد سرایت کرده است. ممکنست سرطان به اعضاء یا عدد لنفاوی مجاور سرایت کرده باشد. (مثال: T4، N0 یا N1، M0)

مرحله IV از سرطان کیسه صفرا : سرطان به اعضاء یا بافت های دورتر سرایت کرده است. (مثال: هرگونه T، هرگونه N، M1)